มะเร็งหลังโพรงจมูก (Nasopharyngeal carcinoma) 

นายแพทย์กษิดิษ ศรีสง่า

โรคมะเร็งเป็นโรคที่น่ากลัวมาก เนื่องจากเมื่อเป็นแล้วถ้าไม่ใช่ในระยะแรกๆ มักจะรักษาไม่หาย และจะเสียชีวิตเสมอ มีโรคมะเร็งชนิดหนึ่งที่ไม่ค่อยได้พบนัก แต่ถ้าพบแล้ว ก็มักจะเป็นระยะสุดท้าย หรือเกือบสุดท้ายเสียทุกที นั่นคือมะเร็งหลังโพรงจมูก

โพรงจมูกของคนเราคือส่วนที่อยู่หลังจากจมูกของเราเข้าไปข้างใน จมูกคนเรามักจะดูเป็นสันขึ้นไปทางด้านบน (นอกจากคนที่จมูกแฟบมากๆ) แต่ความจริงแล้ว โพรงจมูกกลับเป็นเสมือนห้องใต้หลังคามากกว่า ลองจินตนาการดูห้องใต้หลังคาในหนังฝรั่ง ที่จะมีทางเข้าเป็นบันไดลิงให้ไต่ผ่านทางเข้าเล็กเข้าไปในห้อง และเมื่อเข้าไปภายในก็จะพบห้องที่กว้างใหญ่ จมูกเราก็เช่นเดียวกัน เป็นทางเข้าเล็กๆ คว่ำลง แต่ข้างในกลับเป็นห้องคล้ายๆ กระโจม พื้นห้องคือเพดานปาก(ซึ่งเปรียบเสมือนหลังคาของห้องข้างล่างคือโพรงปากนั่นเอง) ส่วนหลังคาห้องคือปลายกระโจมก็จะเข้าไปยังสมองได้ทันที

ด้านข้างๆ ของกระโจม หรือบริเวณแก้มสองข้างของเราเป็นห้องที่อยู่ติดกัน เชื่อมกันด้วยทางเชื่อมเล็กๆ  บริเวณผนังด้านข้างของโพรงจมูก ที่มีส่วนเชื่อมต่อไปถึงช่องหูชั้นกลางด้วยที่เรียกกันว่าหลอดยูสเตเชี่ยน เลยจากโพรงจมูกไป เป็นช่องกว้างที่จะพาเราไปสู่โพรงหลังจมูก เข้าไปต่อกับช่องปากทางด้านหลัง เข้าไปยังคอและกล่องเสียงตามลำดับ ส่วนหลังของโพรงจมูกต่อไปกับส่วนของโพรงจมูกนี้เองคือส่วนที่เรากำลังจะเรียนรู้กัน เนื่องจากบางครั้งเกิดมะเร็งขึ้นในบริเวณนี้

เนื่องจากเป็นส่วนของจมูกและต่อกับปากนี่เอง สาเหตุของมะเร็งชนิดนี้จึงเป็นที่เดาได้ว่าน่าจะเกิดจากพวกกลิ่นต่างๆ ที่เราสูดดมเข้าไปเป็นหลัก ตามรายงานบอกว่า พบมากในพวกคนจีนตอนใต้ที่ชอบรับประทานอาหารหมักดอง เป็นหลัก เช่น ปลาเค็ม, เนื้อย่าง, เนื้อเค็ม, ไส้กรอก, แหนม, ปลาร้า หรือสิ่งที่สูดดมเข้าไปเช่นบุหรี่ เป็นต้น มักพบได้ในคนหนุ่มสาวถึงวัยกลางคน

อาการที่สำคัญก็จะเกี่ยวกับอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียงนั่นเอง อาการเริ่มแรก คือ การที่มีน้ำมูกปนเลือดออกมาบ่อยๆ คัดแน่นจมูกตลอดทั้งปีทั้งชาติ หรือมีเสียงเปลี่ยนไป ถ้าลามไปถึงหลอดยูสเตเชี่ยนก็จะกดทำให้หลอดตีบ ผู้ป่วยก็จะรู้สึกหูอื้อ เกิดหูอักเสบบ่อยๆ ถ้าลามออกไปโดนเส้นประสาท ก็จะเกิดอาการเจ็บหรือชา บริเวณแก้มด้านที่เป็นมะเร็งนั้น และถ้าลามไปจนถึงกระบอกตาก็จะกระทบกระเทือนการมองเห็น เห็นภาพซ้อนได้

ถ้าลามออกมาอีกเข้ามาถึงต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ ต่อมน้ำเหลืองก็จะโตขึ้น เราก็จะพบว่า มีก้อนโตขึ้น ที่คอ โตเรื่อยๆ ไม่เจ็บไม่ปวด อาจมีก้อนเดียวหรือหลายก้อนก็ได้  ถ้าเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ ก็จะพบว่ามีอาการเบื่ออาหารน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว

เนื่องจากอาการเหล่านี้ มักเป็นอยู่เป็นประจำในคนทั่วไป เพียงแต่เป็นชั่วครั้งคราวเป็นบางครั้ง การที่จะเป็นนานขึ้นบ้างจึงทำให้คนส่วนมากไม่ได้เอะใจว่าตนเองกำลังเป็นโรคที่ร้ายแรงอยู่ จึงมักจะมาพบแพทย์เมื่อมีก้อนขึ้นที่คอและเอาชิ้นเนื้อไปตรวจพบว่าเป็นมะเร็งนั่นเอง

การรักษา มีอยู่เพียงการฉายรังสี ร่วมกับการให้เคมีบำบัดเท่านั้น ส่วนการผ่าตัดนั้น ไม่สามารถจะช่วยอะไรได้ เนื่องจากส่วนมาก พบในขณะที่มะเร็งกระจายตัวออกไปไกล และติดกับอวัยวะสำคัญๆ แล้ว เช่น ตา สมอง เส้นเลือดใหญ่ เป็นต้น การผ่าตัดจึงมีบทบาทน้อยมาก นอกจากการผ่าตัดชิ้นเนื้อไปพิสูจน์ในระยะแรกเท่านั้นเอง

ดังนั้นการระวังรักษาที่ดีที่สุด ก็คือ การหลีกเลี่ยงสิ่งที่จะทำให้เป็นมะเร็งโพรงจมูก ได้แก่กลิ่นที่ไม่บังควรทั้งหลาย นั่นคือ บุหรี่  หรืออาหารหมักดอง เช่น ปลาเค็ม ปลาร้าเป็นต้น

อีกอย่างหนึ่งก็คือ การที่จะต้องตระหนักรู้ในสิ่งที่ผิดปกติตั้งแต่เนิ่นๆ เช่นถ้าเราไม่เคยเป็นโรคภูมิแพ้มาก่อน แล้วอยู่ๆ กลับมีอาการคัดจมูก อยู่นานๆ เป็นเดือนๆ ไม่ยอมหาย โดยไม่รู้สาเหตุ หรือมีน้ำมูก ออกมาปนเลือดทั้งๆ ที่ไม่ได้ไปแคะจมูกอะไร หรือมีอาการตาพร่า มองเห็นภาพซ้อน หรือหูอื้อไปโดยไม่มีสาเหตุ เมื่อมีอาการดังนี้แล้ว ควรต้องรีบไปพบแพทย์ดู เพื่อลองหาว่า เป็นอะไรที่ผิดปกติหรือเปล่า เพื่อที่จะได้แก้ไขได้ทันท่วงที หรือผ่อนหนักเป็นเบาได้ พูดง่ายๆ คือ ต้องรู้จักตัวเราให้ดี และรู้ว่าเมื่อไรมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น และไม่ประมาท รับประทานอาหารธรรมชาติ และสดใหม่อยู่เสมอ และขอพรจากพระเจ้าให้เราห่างไกลจากสิ่งที่เลวร้ายต่างๆ เท่านั้นเองครับ  วัสสลามฯ

สุขสาระ กรกฏาคม 2553