ลิ้นหัวใจไมตรัลตีบ 

พ.ญ.  จินตนา  โยธาสมุทร

จัสมินเป็นหญิงอายุ  17 ปี  เป็นคนผอมแห้ง  มีอาการหอบเหนื่อยขณะออกกำลัง  มีอาการไอและลุกขึ้นมาหอบเหนื่อยในเวลากลางคืน  แต่ยังไม่มีไอปนเลือด  มานานประมาณ 1 เดือน  แม่จึงพาไปพบแพทย์  เมื่อแพทย์ได้ซักประวัติและตรวจร่างกายแล้ว  พบว่าเธอมีเท้าบวม  หน้าแข้งบวม  ตับโต  ชีพจรค่อนข้างเบาไม่สม่ำเสมอ ( atrial fibrillation )  คลำได้แรงกระแทกของหัวใจโตมาทางด้านซ้าย  คลำได้ความสั่น ( thrill )  บริเวณหน้าอกด้านซ้าย  ฟังได้เสียงฟู่กลางไดแอสโตล ( mid diastolic rumbling murmur )  บริเวณด้านซ้ายของกระดูกอกส่วนล่าง  ได้ยินเสียงหนึ่งและการเปิดของลิ้นไมตรัล

 ( opening snap )  ชัดเจนบริเวณด้านซ้ายของกระดูกอกส่วนล่าง  จากการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ  พบมีหัวใจห้องบนซ้ายโต  หัวใจห้องล่างขวาโต  และหัวใจเต้นผิดปกติชนิด ( atrial fibrillation )   จากการตรวจภาพรังสีทรวงอก  พบหัวใจห้องบนซ้ายโต  หัวใจห้องล่างขวาโต  เห็นหลอดเลือดพัลโมนารี

 ( pulmonary artery )  ชัดเจน  หลอดเลือดบริเวณขั้วปอดโตขึ้น  และหลอดน้ำเหลืองบริเวณชายปอดมีขนาดโตขึ้น  จากการตรวจภาพเสียงสะท้อนหัวใจ  echocardiography   พบกลีบของลิ้นไมตรัลหนาตัวขึ้น  ซึ่งอาจเกิดจากหินปูนหรือพังผืดมาเกาะ  ทำให้มีการเคลื่อนไหวของลิ้นลดลงและมีหัวใจห้องบนซ้ายโต  แพทย์อธิบายว่า “ ลิ้นหัวใจไมตรัลเป็นลิ้นหัวใจที่กั้นอยู่ระหว่างหัวใจห้องบนซ้ายและหัวใจห้องล่างซ้าย  ทำหน้าที่เสมือนประตูปิดเปิดป้องกันไม่ให้เลือดไหลย้อนกลับจากหัวใจห้องล่างซ้ายกลับไปยังหัวใจห้องบนซ้าย  โรคลิ้นหัวใจพิการซึ่งเกิดขึ้นในภายหลัง  มีสาเหตุมาจากโรคไข้รูมาติกขณะอยู่ในวัยเด็ก  จึงเกิดการอักเสบของลิ้นหัวใจ  ในกรณีของลูกคุณนั้นอาจมีลิ้นหัวใจไมตรัลตีบ  ซึ่งปกติแล้วมักไม่มีอาการ  จนกว่ารูเปิดของลิ้นไมตรัลจะลดแคบลงกว่าปกติประมาณครึ่งหนึ่ง  ทำให้เลือดที่ไหลเข้าหัวใจห้องล่างซ้ายไม่สะดวก  ความดันในหัวใจห้องบนซ้ายจึงสูงขึ้น  แต่จะต้องตรวจให้ละเอียดด้วยการสวนหัวใจและฉีดสารทึบรังสีเข้าในหัวใจห้องล่างซ้าย  ว่ามีลิ้นไมตรัลรั่วร่วมด้วยหรือไม่”  หลังจากสวนหัวใจและการฉีดสารทึบรังสี   พบว่าจัสมินมีลิ้นไมตรัลตีบอย่างเดียว  ไม่มีลิ้นไมตรัลรั่ว  ซึ่งแพทย์ได้ให้การรักษาทางยาไปก่อน  โดยให้ยาควบคุมภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ  ยารักษาภาวะหัวใจวาย  ยาป้องกันโรคติดเชื้อ  และยาละลายลิ่มเลือดเพื่อป้องกันการอุดตันของหลอดเลือด  แนะนำให้หลีกเลี่ยงอาหารเค็ม  หลีกเลี่ยงการออกกำลังเกินควร  งดสูบบุหรี่  และนัดตรวจติดตามดูเป็นระยะๆ  เพื่อวางแผนการรักษาที่ได้ผลแน่นอน  ด้วยการผ่าตัดซ่อมลิ้นหัวใจหรือเปลี่ยนลิ้นหัวใจต่อไปในอนาคต

สุขสาระ กันยายน 2557