ปอเนาะสร้างสุข หมายถึง สถาบันสอนศาสนาอิสลามที่มีสภาพแวดล้อมทางกายภาพ สังคม และวัฒนธรรมที่เอื้อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาวะในสถาบันปอเนาะ โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างเสริมให้ ผู้เรียนเป็นสุข โดยการปรับสภาพแวดล้อม ลดปัจจัยเสี่ยง จัดโครงสร้างและระบบต่างๆ ให้โรงเรียน ครอบครัว และชุมชนเป็นพื้นที่ปลอดภัย รวมถึงการจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมสุขภาวะของผู้เรียนทั้งด้านกาย ใจ สังคม และปัญญา ยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้เรียนได้ ดำเนินการในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ประกอบด้วยปัตตานียะลานราธิวาสโดยจะจัดเลือกกลุ่มเป้าหมายจากสถาบันศึกษาปอเนาะในพื้นที่เพื่อเข้าโครงการ 3 แห่ง

ปอเนาะสร้างสุขในระยะนี้เป็นการยกระดับโครงการปอเนาะสร้างสุขให้มีแนวทางชัดเจนในด้านสิ่งแวดล้อมและบุหรี่ ให้กับปอเนาะ3 แห่ง ในปี 2561 (แบ่งเป็น ปัตตานี 1 แห่ง ยะละ 1 แห่ง และนราธิวาส 1 แห่ง) นอกจากนี้ยังต่อยอดความเข้มแข็งโดยการจัดกิจกรรมเสริมด้านสิ่งแวดล้อมและบุหรี่ให้กับปอเนาะเดิมที่ดำเนินการมาแล้วในระยะที่ผ่านมาทั้ง 16แห่ง (เครือข่ายเดิม ปี2558-2560) ทั้งนี้ปอเนาะที่จะเข้าร่วมโครงการปอเนาะสร้างสุขต้องมีคุณสมบัติและความพร้อมบางประการเพื่อให้สามารถดำเนินกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างราบรื่น กล่าวคือ ต้องเป็นสถาบันศึกษาปอเนาะจดทะเบียนถูกต้อง มีอนาเขตบริเวณที่ชัดเจนไม่คับแคบจนเกินไป มีเด็กนักเรียนกินนอน (อยู่ประจำ) ไม่น้อยกว่า 40 คน ซึ่งมีอายุ 15 ปี ขึ้นไป นักเรียนสามารถเข้าร่วมกิจกรรมนอกสถานที่ได้ เป็นปอเนาะที่มีการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย(กศน.)และปอเนาะต้องมีความกระตือรือร้นในการร่วมกิจกรรม โดยปอเนาะทั้ง 3 แห่งในปี 2561

กิจกรรมแรกของโครงการปอเนาะสร้างสุข คือ กิจกรรมปลอดบุหรี่เราทำได้ ดำเนินงานภายใต้หัวข้อ สร้างภูมิต้านทานบุหรี่ โดยการจัดวิทยากรมาอบรมให้ความรู้ถึงพิษภัยของบุหรี่แก่นักเรียนทุกแห่งโดยมีวิทยากรจากทางหน่วยงานทั้งภาครัฐหรือเอกชนตลอดจนมีการเสริมเนื้อหาเข้ามาในรายวิชาโดยมีโต๊ะครูปอเนาะเป็นผู้ถ่ายทอด ผลักดันให้เกิดมาตรการควบคุมการสูบบุหรี่ในบริเวณปอเนาะและกำหนดเขตปลอดบุหรี่ ทั้งนี้กิจกรรมได้แบ่งออกเป็น 2 ช่วงด้วยกัน คือ ช่วงแรกกำหนดให้วิทยากรได้บรรยายให้ความรู้ถึงพิษภัยของบุหรี่และกฎหมายที่เกี่ยวกับบุหรี่ ซึ่งได้รับความสนใจจากผู้เข้าร่วมเป็นอย่างมากเพราะสำหรับบางคนยังไม่เคยรับรู้มาก่อน ช่วงที่สอง เป็นการระดมและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในประเด็นต่างๆ เพื่อให้ได้มาซึ่งปอเนาะปลอดบุหรี่ เด็กนักเรียนทุกคนมีส่วนร่วมในกิจกรรมดังกล่าวตลอดจนได้รับชื่นชมเป็นอย่างดีจากโต๊ะครูปอเนาะ เพราะน้อยครั้งที่จะมีกิจกรรมให้เด็กได้แสดงความคิดเห็นและแสดงออกต่อหน้าเพื่อนๆ

กิจกรรมปลอดบุหรี่เราทำได้ ดำเนินงานภายใต้หัวข้อ สร้างภูมิต้านทานบุหรี่ ได้จัดขึ้นแล้ว ในวันที่ 3 ตุลาคม 2561 ณ สถาบันศึกษาปอเนาะดารุลอิสละห์ฮูดีนี ต.สากอ อ.สุไหงปาดี จ.นราธิวาส และวันที่ 4 ตุลาคม 2561 ณ สถาบันศึกษาปอเนาะมัดรอสาตุลปาละห์ ต.ถนน อ.มายอ จ.ปัตตานี หลังจากผ่านกิจกรรมแรกมาแล้วต้องบอกเลยว่าสิ่งที่ประทับใจที่สุดเลยก็คือ ผู้เข้าร่วมทุกคนนั้นเกิดความคิดและตั้งเจตนาและให้สัญญากับตัวเองว่าสักวันฉันจะต้องเลิกบุหรี่ให้ได้พร้อมๆกับจะชักชวนให้คนในครอบครัวเลิกบุหรี่ด้วย

ส่วนกิจกรรมถัดไปของโครงการปอเนาะสร้างสุขจะเป็นอะไรนั้นต้องติดตามกันต่อในตอนต่อไปนะครับ